Badania laboratoryjne biegacza – na co zwrócić szczególną uwagę?

 

Badania laboratoryjne biegacza – na co zwrócić szczególną uwagę?


Opublikowane w śr., 04/04/2018 - 10:59

Wszyscy powinniśmy regularnie wykonywać podstawowe badania diagnostyczne w celu prewencji i sprawdzenia stanu naszego organizmu. Jednak sportowcy, w tym biegacze powinni kłaść na nie wyjątkowy nacisk. Dlaczego? Osoba, która jest nawet średnio zaangażowana w aktywność fizyczną jest znacznie bardziej podatna na wszelkiego rodzaju niedobory, kontuzje i urazy.

Częstotliwość wykonywania badań zależy od stanu zdrowia organizmu oraz stopnia wytrenowania. Zdrowi, zawodowi sportowcy, wykonujący nawet paręnaście treningów w ciągu tygodnia powinni przynajmniej raz w miesiącu wykonać podstawowe badania. U zdrowych amatorów, którzy trenują kilka razy w tygodniu wystarczy zrobienie badań raz na 3-6 miesięcy.

Na jakie badania się zdecydować?

Podstawą jest na pewno ogólna morfologia krwi, z której od strony sportowca najważniejszymi parametrami są:

Hematokryt (HCT) – ważny parametr w diagnozowaniu niedokrwistości. W przypadku wystąpienia anemii, silnego zmęczenia jego wartość będzie obniżona.

Hemoglobina (HGB) – wypełnia krwinki i stanowi czerwony barwnik krwi. Wysoka jak i za niska jej wartość wskazuje na pewne odchylenia. Niskie stężenie HGB mówi o niedokrwistości (anemii), niedoborach witamin i składników mineralnych, za to wysokie wskazuje na bardzo intensywne uprawianie sportu, przebywanie na wysokościach.

Ilość erytrocytów (RBC) – inaczej krwinek czerwonych. Odpowiedzialne są za transport tlenu do komórek. Aby ich stężenie było prawidłowe potrzebują do właściwego funkcjonowania: żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12. Podwyższony poziom erytrocytów (podobnie jak hemoglobiny) wskazuje na bardzo aktywny tryb życia, przebywanie na wysokościach lub może świadczyć o chorobach np. chorobie serca. Niedobór wskazuje m.in. na anemię i niedobory w diecie.

Ilość leukocytów (WBC) – są to nasze główne komórki odpornościowe. Bardzo często są podwyższone, ponieważ wpływa na nie najmniejsza infekcja wirusowa lub bakteryjna, wysiłek fizyczny, stres lub stan zapalny.

Średnia objętość krwinki (MCV), średnia masa hemoglobiny w krwince (MCH), średnie stężenie hemoglobiny w krwince (MCHC), czyli parametry pozwalające określić rodzaj występującej w organizmie niedokrwistości.

Badania dodatkowe:

Żelazo wolne – wykonywanie samego stężenia żelaza nie jest miarodajnym wyznacznikiem, który wskazywałby na niedokrwistość. Należy wykonać dodatkowo pomiar stężenia ferretyny, transferryny i morfologię ogólną.

Ferretyna – jest to tzw. magazyn żelaza. Jej stężenie spada jako pierwsze przy nawet początkowej anemii. Jest to podstawowy parametr, który musi być zbadany w celu diagnostyki niedokrwistości.

Transferryna – białko transportujące żelazo. Jego ilość będzie zwiększona w przypadku niedokrwistości z niedoboru żelaza.

RET (retikulocyty) – niedojrzała postać erytrocytów, czyli krwinek czerwonych. Również może być wczesnym parametrem wykrycia niedoboru żelaza. Ich obniżona ilość świadczy o zmniejszonej produkcji krwinek czerwonych przez organizm.

RDW – wskazuje na różnice w wielkości czerwonych krwinek. Nie jest parametrem ewidentnie diagnozującym anemie, jednak w połączeniu z innymi czynnikami może jako jeden z pierwszych świadczyć o niedokrwistości.

Kinaza keratynowa (CK) – jest to enzym, którego wzrost we krwi świadczy o uszkodzeniu mięśni. U sportowców ze względu na duże i regularne obciążenie mięśni, jego stężenie będzie przekraczało normę lub oscylowało w górnych ich granicach. Jeśli jednak po 24h od zakończonego treningu stężenie CK nadal utrzymuje się na wysokim poziomie, wskazuje to na zbyt duże przeciążenie mięśni, zbyt intensywny trening, nieracjonalną dietę.

Glukoza na czczo – może wskazywać na rozwijający się stan insulinooporności lub cukrzycy, albo w drugą stronę – hipoglikemii.

Lipidogram – stężenie cholesterolu ogólnego, frakcji HDL, LDL i trójglicerydów. Bardzo często lekarze zlecają wykonanie tylko stężenia cholesterolu, jednak aby mieć pełen obraz na naszą gospodarkę lipidową musimy wykonać wszystkie powyższe pomiary.

Badanie czynności tarczycy (TSH, FT3, FT4, antyTPO) – jest to badanie, które powinni wykonać również mężczyźni mimo ogólnie przyjętego poglądu, że problemy z tarczycą dotykają TYLKO kobiet.

Badanie elektrolitów (sód, potas, magnez, wapń).

Dodatkowe badania (jeśli występuje taka konieczność):

Próby wątrobowe (ALAT, AspAT)

Badanie nerek (kreatynina, mocznik, kwas moczowy, GFR)

Lista jest obszerna, jednak 1-2 razy w roku warto dowiedzieć się, co dzieje się w naszym organizmie. Nie oznacza to jednak, że wszystkie te parametry musimy badać kilka razy w roku. Najważniejsza będzie morfologia ogólna, oraz parametry dotyczące niedokrwistości. Pierwsze badanie najlepiej wykonać w okresie roztrenowania, aby pewne czynniki nie zakłóciły wykonanych pomiarów. Minimalne odchylenia w wartościach norm mogą o niczym nie świadczyć, a ponowne badanie tego parametru może pokazać tendencję – wzrostową lub malejącą.

Pamiętajmy – nigdy nie możemy sami interpretować badań. Wyszukiwarka Google nie jest lekarzem. Na pewno więcej namiesza niż pomoże. Z każdymi wynikami należy udać się do specjalisty. Najlepiej jeśli będzie to lekarz specjalizujący się w diagnostyce sportowców. W przypadku diagnostyki osób aktywnych zawsze należy zwracać uwagę na rodzaj i intensywność uprawianej dyscypliny. Wyniki krwi mogą się wówczas znacząco różnić od norm, a nadal być prawidłowe.

Zatem do dzieła! Badajmy się i bądźmy świadomi naszego organizmu.

Małgorzata Segiet i Joanna Ławniczak, Diet&More - eksperci FestiwalBiegow.pl 


Polecamy również:


Podziel się:
kochambiegacnafestiwalu
kochambiegacwpolsce