Podsumowanie zmagań na królewskim dystansie w kraju to trudne zadanie, bo trudno jest policzyć ile tak naprawdę maratonów odbywa się w Polsce. Nasza analiza pokazuje, że jest ich ponad 100 – mówimy o tych oficjalnie ogłoszonych na forum publicznym i zamieszczonych w ogólnopolskich kalendarzach biegowych.
W 2014 roku w Polsce rozegrano 30 klasycznych maratonów ulicznych (w tym 2 uznawane za górskie, tj. Koral Maraton i Visegrad Maraton), 58 maratonów uliczno-przełajowych i 14 maratonów górskich. Uzyskanie oficjalnych wyników było możliwe w 23 biegach atestowanych.
We wszystkich zarejestrowanych maratonach wystartowało w sumie 44 764 osób, w tym 5609 kobiet (na podstawie wyników opublikowanych w ciągu miesiąca od zakończenia imprezy). Kobiety stanowią około 12% wszystkich startujących. Wynik imponujący, aczkolwiek należy zwrócić uwagę, że jest to ogół startujących biegaczy w ciagu roku a wiadomo, że spora część biegających pokonuje dystans maratonu po kilka razy. Co niektórzy, choć są to jednostki, po kilkanaście razy.
Frekwencja polskich maratonów
Czołówka największych polskich maratonów praktycznie nie zmieniła się w porównaniu z ubiegłym rokiem. Zestawieniu przewodzą PZU Maraton Warszawski (6679 uczestników), Poznań Maraton (6315) oraz Orlen Warsaw Marathon (5812). Zmiany zaszły jedynie na końcu zestawienia – miejscami 9. i 10. wymieniły się maratony w Gdańsku (Solidarności) i Toruniu.
W ubiegłym roku tylko 2 maratony przekroczyły poziom 5000 uczestników, w tym takich imprez było już 4. Do grona maratonów powyżej 1000 biegaczy wskoczył po raz pierwszy Silesia Maraton.
Statystyka maratonów w 2014 roku (kliknij by powiększyć):
Biegacze w polskich maratonach:
- 5000 uczestników i więcej - 4 imprezy
- 1000-4999 - 4
- 500-999 - 3
- 300-499 - 11
- 100-299 - 21
- 50-99 - 22
- poniżej 49 - 40
Ile, gdzie i kiedy biegamy maratony?
Najwięcej maratonów odbyło się czerwcu - 16, maju - 13, październiku - 13, i w sierpniu - 12. Jeśli spojrzymy na pory roku to najwięcej startujących było w okresie jesiennym – 21890 i na wiosnę – 17364. W okresie letnim maraton przebiegło 5139, a zimą tylko 367 osób. Jak wyżej - mowa tu oczywiście o sumie wszystkich startujących w danych maratonach.
Najbardziej prestiżowe polskie maratony rozgrywane są na wiosnę w kwietniu, i na jesień na przełomie września i października. Kwiecień to maratony w Dębnie, Łodzi, Krakowie oraz Warszawie (Orlen). W kalendarzu imprez zrobiło się ciasno, ale organizatorzy tych biegów nie chcieli wypaść poza kwietniowy kalendarz. W 2014 roku, ze względu na kanonizację papieża Jana Pawła II, w tym samym terminie odbyły się maratony w Łodzi i Warszawie. Sytuacja dotąd niespotykana, tym bardziej, że odległość pomiędzy oboma miastami to tylko 130km. I tylko Cracovia Maraton spokojnie przeniósł się na maj.
W jesiennych maratonach od wielu lat panował swoisty spokój i porządek, przynajmniej w tych największych biegach. Kolejność była niezmienna od lat – maratony biegaliśmy regularnie co dwa tygodnie, począwszy od Wrocławia przez Warszawę i Poznań. W stolicy Wielkopolski zazwyczaj kończył się sezon maratońskiego biegania, ale... nie w 2014 roku.
Z wiosennego terminu na jesień przeniosły się Maraton Toruń i Silesia Maraton, dzięki temu sezon biegania wydłużył się.
Frekwencja w poszczególnych miesiącach (ogół biegaczy jacy wystartowali w maratonie w danym miesiącu):
- styczeń - 3 imprezy - 174 uczestników
- luty - 4 - 168
- marzec - 7 - 266
- kwiecień - 9 - 9 908
- maj - 13 - 7 190
- czerwiec - 16 - 1 936
- lipiec - 6 - 621
- sierpień - 12 - 2 239
- wrzesień - 11 - 11 741
- październik - 13 - 9 623
- listopad - 6 - 869
- grudzień - 4 - 25
Najwięcej maratonów zorganizowano w województwie śląskim, dolnośląskim i kujawsko-pomorskim. W tych miejscach rozegrano też najwięcej kameralnych maratonów.
Za maratońską stolicę Polski można uznać Bydgoszcz i jej okolice. Jest to swego rodzaju centrum dla ciułaczy liczby startów, a tych przybywa. W okresie letnim odbywają się tu Maratony Koleżeńskie we Wtelnie - początkowo miało być 6 edycji, ale odbyły się tylko 2 imprezy. Jesienią i zimą maratony przenoszą się co roku nad Kanał Bydgoski - od listopada do marca odbywa się klasyczny Dwumaraton Bydgoski - łącznie 10 maratonów, jakkolwiek w tym roku rozegrano tylko 8 maratonów (grudniowy cykl został zwieszony i prawdopodobnie impreza zniknie na rok z kalendarza biegowego). To nie wszystko, bo w lutym 2014 roku w regionie powstała kolejna królewska inicjatywa - Bydgoszcz Fan Maraton, przebijająca ilością inne biegi. Typowo koleżeńska impreza odbyła się w 2014 roku aż 18 razy.
W tym miejscu warto też zaznaczyć, że w odległości około 50 km od Bydgoszczy, w miejscowości Witunia, odbywa się nietypowa inicjatywa ultramaratończyka Ryszarda Kołaczyńskiego. Od 15 sierpnia 2014 roku, dzień w dzień, przez 366 dni Pan Ryszard mierzy się z rekordem Guinessa (na zdjęciu). Bieg jest atestowany i otwarty dla innych biegaczy, więc można wystartować i towarzyszyć maratończykowi w tym wielkim wyzwaniu.
Frekwencja w województwach (ogół biegaczy jacy wystartowali w maratonie w danym województwie):
- śląskie - 14 imprez - 2 779 uczestników
- kujawsko-pomorskie - 32 - 1 266
- dolnośląskie - 11 - 5 534
- małopolskie - 9 - 7021
- mazowieckie - 6 - 12 749
- wielkopolskie - 7 - 6 690
- pomorskie - 6 - 1 457
- zachodniopomorskie - 5 - 2 846
- podkarpackie - 5 - 1 196
- lubelskie - 2 - 641
- lubuskie - 2 - 278
- łódzkie - 1 - 1 638
- warmińsko-mazurskie - 1 - 214
- opolskie - 1 - 199
- podlaskie - 1 - 140
- świętokrzyskie - 1 - 112
Najszybsze maratony:
Przeglądając komunikaty końcowe z biegów, rok 2014 można bez zawahania określić mianem najszybszego w historii. W 3 maratonach zawodnicy pobiegli poniżej 2:10:00, w 10 maratonów uzyskano czasy w przedziale 210:01-2:29:00, a w 32 maratonach - w przedziale 2:30:01-2:59:00.
Aż 8 biegaczom udało się pobiec poniżej 2:10:00, z czego sześciu podczas Orlen Warsaw Maraton. Tu uzyskano też najlepszy wynik maratoński na polskiej ziemi jak i najlepszy wynik Polaka na polskiej ziemi. Kolejny wartościowy wynik odnotowaliśmy w Dębnie, gdzie pobity został po 28 latach rekord najstarszego maratonu w Polsce.
Trzeci maraton poniżej czasu 2:10:00 to Maraton Warszawski.
Wśród kobiet najlepsze wyniki uzyskano w Łódź Maraton - Jarzyńska Karolina (2:28:12), Orlen Maraton – Ehile Bizuayehe (ETH, 2:30:30), Poznań Maraton - Chepkirui Makori Irene (KEN, 02:31:55).
Dzięki bardzo dobrym wynikom Karoliny Jarzyńskiej w Łodzi (edycja 2013 – czas 2:26:45, edycja 2014 - 2:28:12) jubileuszowa, 35. edycja Mistrzostwa Polski Kobiet w Maratonie odbędzie się w 2015 roku właśnie w stolicy polskiego włókiennictwa.
Pozostając w temacie Mistrzostw Polski w Maratonie. W 2014 roku 34. Mistrzostwa Polski Kobiet w Maratonie odbyły się w Dębnie.
Medalistki:
1. Arleta Meloch - 2:43:02
2. Ewa Brych-Pająk - 2:50:13
3. Anna Celińska - 2:53:16.
84. Mistrzostwa Polski Mężczyzn w Maratonie odbyły się Warszawie podczas Orlen Warsaw Maraton:
Medaliści:
1. Henryk Szost - 2:08:55
2. Emil Dobrowolski - 2:14:39
3. Błażej Brzeziński - 2:15:00
Najlepsze wyniki w tegorocznych maratonach w Polsce:
1. Tola Radese - Orlen Maraton - 2:06.55
2. Mateba Lercy - Orlen Maraton - 2:09.09
3. Szost Henryk - Orlen Maraton - 2:08.05
4. Cheruiyot Charles - Orlen Maraton - 2:09.05
5. Megeso Bacha - Orlen Maraton - 2:09.35
6. Telo Mono - Orlen Maraton - 2:09.52
7. Kyeva Cosmas - Dębno Maraton - 2:09.57
8. Kipchirchir Victor - Maraton Warszawski - 2:09.59
Problemy w maratonach:
W 2014 roku zanotowaliśmy dwa incydenty związane z atestem trasy, niezwinione – podkreślmy – przez organizatorów.
W Krakowie podczas 13. Cracovia Maratonu część trasy została zalana w wyniku fali powodziowej. Organizator po 3 modyfikacjach przebiegu trasy (ostatniej dzień przed biegiem) nie zdołał utrzymać atestu. Niemniej sama impreza uznawana jest za jedną z najlepszych w roku, urzekająca klimatem i frekwencją. Rekordową dodajmy. Ta mogła być pewnie lepsza, ale wielu biegaczy nie przyjechało do Krakowa z obawy o niepewność co do rozegrania biegu. Gdyby nie to wydarzenie, maraton "Z historią w tle" mógł zawalczyć nawet i o 2. pozycję w rankingu frekwencji.
Inny problem dopadł organizatorów Maratonu Toruńskiego. Na kilka dni przed startem organizator z powodu remontu dróg musiał przesunąć linię startu i mety.
Debiuty:
W 2014 roku w kalendarzu imprez zadebiutowało 10 nowych maratonów, z czego dwa górskie, jeden „firmowy” i dwa cykle maratońskie. Pozostałe to wydarzenia bardziej kameralne, z frekwencją kilkudziesięciu biegaczy.
Udanym debiutem może poszczycić się Maraton Wolności w Chorzowie z liczbą 295 biegaczy na mecie (wystartowało 318 osób). Maraton Wolności zaczynał się i kończył w Parku Śląskim i prowadził także przez Siemianowice Śląskie i Katowice, przez część trasy pokrywając się z trasą Silesia Maraton.
Na tegoroczny debiut można zaliczyć też 2. Maraton Rzeszowski (na zdjęciu). De facto była to tak naprawdę 2 edycja tej imprezy – poprzednia odbyła się czerwcu 2004 roku (111 biegaczy). W kolejnym roku z przyczyn finansowych imprezy nie udało się kontynuować. Po 9 latach maraton wystrzelił z frekwencja bliską 500 biegaczy.
Na uwagę zasługuje również kolejny debiut maratonu po szyldem Fundacji DASZRADE. W zeszłym roku fundacja zorganizowała kameralny maraton w Zapowiedniku k. Starogardu Gdańskiego. W tym roku przyszedł czas na Opalenie k. Gniewu. W obu przypadkach trasa posiadała atest PZLA. Pomimo, że w głównej mierze skupiała pacjentów Centrum Leczenia Uzależnień, była otwarta na innych biegaczy.
W Poznaniu powołany do życia został cykl 4 maratonów pod nazwą Warta Challenge Maraton (na zdjęciu), rozgrywanych od grudnia do marca. Pierwsza runda ściągnęła do Biedruska pod Poznaniem 25 biegaczy na dystansie maratonu i tyle samo na dystansie o połowę krótszym.
Drugą imprezą cykliczną jest Bydgoszcz Fan Maraton, którego formuła jest raczej typowo koleżeńska, ale daje możliwość pobiegania dla statystyk zupełnie za darmo.
Maratony górskie:
Maratony górskie zostały celowo oddzielone od klasycznych maratonów, ponieważ de facto są to zmagania na dystansach około maratońskich (nie ma jednej, wytyczonej trasy, brak atestu). W tym roku odbyło się 14 biegów górskich na dystansach długich od 40 do 53 km (bez Koral Maratonu i Visegrad Maratonu, które uznawane są za klasyczne - uliczne maratony).
W sumie w 2014 roku w biegach górskich odnotowano łącznie 3270 wyniki, w tym 472 kobiecych, tj o 216 więcej mężczyzn i 69 kobiet niż to było w roku 2013. Tu ciekawostka - odsetek kobiet startujących w tych imprezach to 14% i jest to o 2% wyższy niż w tradycyjnych, ulicznych maratonach.
Pierwsza trójka górskich maratonów - Maraton Bieszczadzki, Maraton Karkonoski i Maraton Gór Stołowych (na zdjęciu), ma zbliżone frekwencje. Przekraczają one 400 uczestników. Nie są to więc frekwencje jak w biegach ulicznych, ale bieganie w górach odbywa się zazwyczaj po terenach parków, rezerwatów przyrody i organizatorzy zmuszeni są do ustalenia limitów, zazwyczaj do 500 biegaczy. Za sprawą tych limitów zapisy na maratony były bardzo szybko zapełniane.
W ciągu ostatnich 3 lat zorganizowano aż 9 nowych górskich maratonów. W 2014 roku zanotowaliśmy dwa debiuty. Po zeszłorocznej udanej inauguracji Biegu WOP-isty na dystansie 21 km w tym roku organizatorzy dodali dystans 45 km. Błąd w wyborze terminu sprawił, że frekwencja na tym dystansie okazała się mizerna. W tym samym czasie odbywał się jeden z najstarszych biegów górskich Maraton Gorce.
Znacznie lepszy początek zanotował Tatra Fest Bieg w Zakopanem na dystansie 48km z frekwencją 103 biegaczy. Oba debiuty odbyły się w bardzo ciężkich, błotnych warunkach, ale takie jest bieganie po górach – musi być ciężko, to impreza dla prawdziwych twardzieli.
Maratony górskie - zestawienie
Co przyniesie 2015 rok?
Opracował Łukasz Sobczyk / red.