Recykling nie uwolni nas przed zalewem plastiku, ostrzegają autorzy tego raportu

Według raportu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP), zanieczyszczenie oceanów i innych zbiorników wodnych  tworzywami sztucznymi nadal gwałtownie rośnie i do 2030 r. może się podwoić.

Raport podkreśla tragiczne konsekwencje dla zdrowia, gospodarki, bioróżnorodności i klimatu. Mówi również, że drastyczna redukcja niepotrzebnego, możliwego do uniknięcia i problematycznego plastiku ma kluczowe znaczenie dla ogólnego rozwiązania globalnego kryzysu związanego z zanieczyszczeniem.

Raport, zatytułowany "Od zanieczyszczenia do rozwiązania: globalna ocena odpadów morskich i zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi", pokazuje, że istnieje rosnące zagrożenie we wszystkich ekosystemach, od źródła do morza. Ale pokazuje również, że istnieje know-how, aby odwrócić narastający kryzys, pod warunkiem, że istnieje wola polityczna i zostaną podjęte pilne działania.

Dokument ujrzał światło dzienne 10 dni przed rozpoczęciem kluczowej Konferencji Klimatycznej ONZ COP26 dla podkreślenia, że tworzywa sztuczne są również problemem klimatycznym.

Na przykład w 2015 r. emisje gazów cieplarnianych z tworzyw sztucznych wyniosły 1,7 gigaton ekwiwalentu CO2; Przewiduje się, że do 2050 r. wzrosną do około 6,5 gigaton. Ta liczba stanowi 15 procent całego globalnego budżetu węglowego – ilość gazów cieplarnianych, które można wyemitować, przy jednoczesnym utrzymaniu ocieplenia w ramach celów Porozumienia Paryskiego.

Odnosząc się do rozwiązań tego problemu, autorzy gaszą nadzieje na to, by recykling stał się drogą wyjścia z kryzysu zanieczyszczenia plastikiem. Ostrzegają również przed szkodliwymi alternatywami, takimi jak tworzywa sztuczne pochodzenia biologicznego lub biodegradowalne, które obecnie stanowią zagrożenie podobne do konwencjonalnych tworzyw sztucznych.

Raport analizuje krytyczne niedoskonałości rynku, takie jak niska cena pierwotnych surowców paliw kopalnych (wszelkie odnawialne materiały biologiczne, które można wykorzystać bezpośrednio jako paliwo) w porównaniu z materiałami z recyklingu, chaotyczne wysiłki w zakresie nieformalnego i formalnego gospodarowania odpadami z tworzyw sztucznych oraz brak konsensusu w sprawie globalnych rozwiązań.

Zamiast tego autorzy raportu wzywają do natychmiastowego ograniczenia produkcji i zużycia tworzyw sztucznych oraz zachęca do transformacji w całym łańcuchu wartości. raport zawiera równiez sugestie inwestycji w znacznie solidniejsze i skuteczniejsze systemy monitorowania w celu identyfikacji źródeł, skali i losu plastiku. Ostatecznie konieczne jest przejście na podejścia cyrkularne i więcej alternatyw.

- Prędkość, z jaką zanieczyszczenie oceanów plastikiem przyciąga uwagę opinii publicznej, jest zachęcające. Niezbędne jest, abyśmy wykorzystali ten impet, aby skoncentrować się na możliwościach dla czystego, zdrowego i odpornego oceanu - przekonuje Inger Andersen, dyrektor wykonawcza UNEP.

Obecnie tworzywa sztuczne stanowią 85 procent wszystkich odpadów morskich. Do 2040 r. ten stan prawie się potroi, dodając do oceanu 23-37 milionów ton odpadów rocznie. Oznacza to około 50 kg plastiku na metr linii brzegowej! Z tego powodu całe życie morskie, od planktonu i skorupiaków; dla ptaków, żółwi i ssaków; stoi w obliczu poważnego ryzyka zatrucia, zaburzeń zachowania, głodu i uduszenia.

Globalnie, biorąc pod uwagę wpływ na turystykę, rybołówstwo i akwakulturę, wraz z ceną projektów, takich jak sprzątanie, koszty zanieczyszczenia plastikiem oszacowano na 6 do 19 miliardów dolarów rocznie w 2018 roku.

Do 2040 roku firmy mogą ponieść 100 miliardów dolarów rocznego ryzyka finansowego, jeśli rządy będą wymagać od nich pokrycia kosztów gospodarowania odpadami. Może również prowadzić do wzrostu nielegalnej utylizacji odpadów krajowych i międzynarodowych.

Raport posłuży do dyskusji na Zgromadzeniu ONZ ds. Środowiska w 2022 r., podczas którego kraje zbiorą się, aby zdecydować o sposobie dalszego rozwoju globalnej współpracy w tym zakresie. Źródło: United Nations, opr. red. Fot. Marc Newberry/Unsplash

Projekt realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG